Mô hình Marketplace là gì? Có nên kinh doanh online trên Marketplace?

Mô hình Marketplace, hay còn được gọi là “thị trường trực tuyến,” đã trở thành một xu hướng ngày càng phổ biến trong lĩnh vực kinh doanh trực tuyến. Đây không chỉ là một cách để cá nhân và doanh nghiệp tiếp cận một lượng lớn khách hàng mà còn là môi trường nơi mà sự đa dạng và cạnh tranh được thể hiện một cách rõ ràng. Tuy nhiên, liệu Mô hình Marketplace có phải là con đường tối ưu để kinh doanh online hay không? Hãy cùng tìm hiểu về ưu và nhược điểm của mô hình này để đưa ra quyết định có nên tham gia thị trường trực tuyến hay không.

1. Marketplace là gì?

Marketplace, nếu dịch nguyên nghĩa từ tiếng Anh sang tiếng Việt, có thể hiểu là “chợ.” Tuy nhiên, để tránh hiểu lầm cho độc giả, trong bài viết này, chúng tôi sẽ chỉ đề cập đến Marketplace trên nền tảng thương mại điện tử.

Marketplace hay Thị trường trực tuyến là một mô hình thương mại điện tử trung gian, tạo cầu nối giữa người bán và người mua thông qua một sàn giao dịch thương mại điện tử.

Về bản chất, Marketplace trong thương mại điện tử giống như chợ truyền thống. Đây là nơi cho phép người bán thuê một vị trí, thực hiện các hoạt động như trưng bày, giới thiệu sản phẩm, và giao dịch mua bán. Nói một cách khác, Marketplace là “chợ ảo” – nơi người bán và người mua có thể truy cập vào một trang web để thực hiện các giao dịch mua bán.

Mô hình Marketplace thường xuất hiện trên các trang thương mại điện tử lớn như Lazada, Tiki, Shopee…

Tuy nhiên, hiện nay, mô hình Marketplace không chỉ phát triển qua các trang thương mại điện tử mà còn mở rộng vào các nền tảng mạng xã hội và ứng dụng di động:

• Marketplace trên Facebook:
  • Là một “chợ trực tuyến” được phát triển trên nền tảng của Facebook.
  • Cách bán hàng trên Marketplace của Facebook: Người dùng đăng nhập bằng tài khoản cá nhân của mình => Truy cập phần Marketplace => Đăng tải sản phẩm muốn bán.

• Marketplace trên ứng dụng Zalo: Nơi doanh nghiệp có thể đăng ký để mở cửa hàng và bán hàng trên nền tảng Zalo Shop.

2. Phân loại Marketplace

2.1. Phân loại dựa theo đối tác kinh doanh

Dựa trên đối tác kinh doanh, Marketplace có thể được phân loại thành hai hình thức chính là C2C Marketplace và B2C Marketplace.

• C2C Marketplace: C2C Marketplace là mô hình kết nối giữa cá nhân và hộ kinh doanh có sản phẩm cần bán với người tiêu dùng thông qua sàn giao dịch. Mô hình này cho phép bất kỳ ai có sản phẩm cần bán trở thành nhà bán hàng trên Marketplace. Đây là nhóm đối tượng ít chi phí Marketing, chưa có nhiều kênh hỗ trợ bán hàng như website hoặc cửa hàng truyền thống.

  Ví dụ: Nếu bạn mới bắt đầu kinh doanh online và chưa có nhiều vốn để mở cửa hàng hoặc thiết kế website, bạn có thể trở thành nhà bán hàng trên nền tảng Marketplace của Shopee. Shopee cung cấp đầy đủ tính năng của một website bán hàng, và đồng thời hỗ trợ Marketing cho người bán.

• B2C Marketplace: B2C Marketplace là mô hình kết nối các doanh nghiệp hoặc nhà phân phối chính hãng của các thương hiệu tại Việt Nam với người tiêu dùng. Các Mall trên Marketplace, như Shopee Mall hay Lazada Mall, là nơi chủ yếu bán hàng dành cho các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm chính hãng và uy tín. Để bán trên Mall, doanh nghiệp phải cung cấp đầy đủ chứng từ và giấy tờ được pháp luật công nhận.

  Ví dụ: Shopee Mall là hình thức B2C Marketplace, nơi người mua có thể tin tưởng về chất lượng sản phẩm từ các doanh nghiệp có thương hiệu và uy tín như Friso, Nestle, Pantene, Pampers…

2.2. Phân loại dựa theo sản phẩm

• Marketplace dọc: Loại Marketplace này cung cấp các sản phẩm cùng loại từ nhiều nhà cung cấp khác nhau. Ví dụ, Grabbike là một ứng dụng đặt xe hoạt động theo mô hình Marketplace dọc, nơi tất cả các đối tác của Grabbike cung cấp một sản phẩm chung là dịch vụ chạy xe gắn máy.
• Marketplace ngang: Marketplace ngang cung cấp nhiều sản phẩm khác nhau nhưng có đặc điểm tương tự như cùng ngành hàng hoặc các sản phẩm có đặc điểm giống nhau. Ví dụ, Traveloka là một Marketplace ngang cung cấp các sản phẩm liên quan đến du lịch như khách sạn, vé máy bay, cho thuê xe. Now cũng thuộc loại Marketplace ngang, cung cấp các sản phẩm dịch vụ ăn uống như cafe, thức ăn nhanh, nhà hàng.
• Marketplace hỗn hợp: Loại Marketplace này bán đa dạng tất cả các sản phẩm khác nhau. Ví dụ, Tiki kết hợp giữa mô hình Marketplace hỗn hợp và mô hình Inventory (tự bán các sản phẩm của doanh nghiệp). Các doanh nghiệp có thể đăng ký bán hàng trên Tiki với nhiều loại sản phẩm như mỹ phẩm, điện tử, đồ gia dụng, thời trang, trong khi các sản phẩm sở hữu của Tiki được bán trên Tiki Trading.

3. Có nên kinh doanh trực tuyến trên Marketplace?

Khó có thể phủ nhận sức hấp dẫn của Marketplace đối với cá nhân hay doanh nghiệp muốn mở rộng kinh doanh trực tuyến. Nhưng liệu đây có phải là lựa chọn kinh doanh hiệu quả nhất?

3.1. Ưu điểm khi kinh doanh trực tuyến trên Marketplace

Tiếp cận một lượng lớn khách hàng: Số người truy cập trên các sàn giao dịch thương mại điện tử ngày càng tăng, tạo điều kiện thuận lợi cho sản phẩm trên Marketplace có thể dễ dàng tiếp cận với đông đảo khách hàng.

Tiết kiệm chi phí tối đa:

• Chi phí Marketing: Bán hàng trên Marketplace giúp bạn tiết kiệm chi phí quảng cáo, thiết kế website hay mua tên miền.
• Chi phí quản lý: So với kinh doanh tại cửa hàng truyền thống, việc chuyển sang kinh doanh trên Marketplace giúp giảm thiểu chi phí cho nhân viên, quản lý hàng tồn kho.
• Chi phí logistics: Hầu hết các sàn giao dịch thương mại điện tử theo mô hình Marketplace hỗ trợ người bán trong các công đoạn như xử lý đơn hàng, đóng gói, và vận chuyển.

Tạo niềm tin cho khách hàng: Bán hàng trên các Marketplace uy tín như Lazada, Tiki, Shopee… giúp tăng cường uy tín sản phẩm thông qua chính sách cam kết của Marketplace. Đối với những cá nhân hoặc doanh nghiệp chưa xây dựng được thương hiệu, việc kinh doanh trên các Marketplace này mang lại mức độ tin cậy cao hơn từ phía khách hàng.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một số nền tảng như Marketplace trên Facebook vẫn chưa kiểm soát được chất lượng sản phẩm. Do đó, việc lựa chọn Marketplace uy tín là quan trọng để đảm bảo chất lượng và đánh giá tích cực từ khách hàng.

3.2. Nhược điểm khi bán hàng online trên Marketplace

Bên cạnh những lợi ích mà Marketplace mang lại, việc đưa sản phẩm của bạn lên kênh này cũng đồng nghĩa với việc phải đối mặt với những thách thức và nhược điểm sau đây:

• Sản phẩm bán được sẽ mất phí hoa hồng: Tùy thuộc vào loại Marketplace và sản phẩm cụ thể, việc bán hàng có thể đồng nghĩa với việc bạn phải trả một khoản phí hoa hồng theo quy định của nền tảng. Điều này có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận của bạn, và trước khi đăng ký làm nhà bán hàng trên Marketplace, việc cân nhắc giữa lợi nhuận và chi phí hoa hồng là hết sức quan trọng.
• Đối thủ cạnh tranh trên Marketplace cao: Trên Marketplace, có nhiều nhà cung cấp cùng bán một sản phẩm, tạo ra một môi trường cạnh tranh cao. Khách hàng có khả năng dễ dàng so sánh giá và ưu đãi giữa các sản phẩm, điều này có thể khiến bạn mất mát khách hàng chỉ trong một khoảng thời gian ngắn. Đối mặt với đối thủ cạnh tranh là một thách thức đáng kể trên Marketplace.

  Ví dụ: Khi tìm kiếm từ khóa “quạt mini” trên Tiki, sẽ xuất hiện 842 sản phẩm từ nhiều nhà cung cấp khác nhau, tạo ra một cạnh tranh khốc liệt. Việc khách hàng dễ dàng chuyển từ nhà cung cấp này sang nhà cung cấp khác là một thực tế phổ biến trên các Marketplace.

• Không thể kiểm soát được dữ liệu: Mọi thông tin và dữ liệu về khách hàng đều được lưu trữ trên nền tảng Marketplace, điều này có nghĩa là bạn không có khả năng sử dụng dữ liệu này để tối ưu hóa chiến lược Marketing trên website hoặc các kênh khác. Đồng thời, khi quyết định dừng kinh doanh trên Marketplace, bạn sẽ không thể lấy lại được lịch sử bán hàng, thống kê doanh số, thông tin khách hàng, và điều này có thể ảnh hưởng đến quá trình định hình chiến lược kinh doanh trong tương lai. Không kiểm soát được dữ liệu trên Marketplace là một hạn chế lớn trong quá trình kinh doanh trực tuyến.

Dựa trên những điểm trên, kết hợp với quy mô và mục tiêu kinh doanh của bạn, việc cân nhắc giữa lợi ích và nhược điểm này sẽ giúp bạn đưa ra quyết định đúng đắn về việc bán hàng trên Marketplace hay tìm kiếm những hình thức kinh doanh khác.

4. Giải Pháp Nào để Kinh Doanh Online Hiệu Quả?

Marketplace là một kênh bán hàng trực tuyến tiềm năng cho những cá nhân hay doanh nghiệp có ngân sách hạn chế. Tuy nhiên, sự phụ thuộc quá nhiều vào bên thứ ba cũng mang theo rủi ro mất quyền kiểm soát và định hình cho doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp lớn, Marketplace thường chỉ nên là một kênh bán hàng phụ. Lựa chọn thông minh là xây dựng một nền tảng kinh doanh trực tuyến riêng!

“Kết Hợp Kinh Doanh Trên Cả Website và Marketplace”

Trong chiến lược kinh doanh online hay offline, quyết định đâu là kênh bán hàng chính cần được xác định. Không nên chấp nhận sử dụng một kênh bán hàng mà bạn không kiểm soát được dữ liệu như Marketplace làm kênh chính thức. Do đó, việc xây dựng website trở thành hạt nhân của mọi hoạt động tiếp thị: xây dựng thương hiệu, thu thập dữ liệu khách hàng… và Marketplace trở thành kênh hỗ trợ tăng doanh số. Điều này giải quyết rủi ro mất kiểm soát và tạo ra sự linh hoạt cho doanh nghiệp.

Ngược lại, việc xây dựng thêm kênh bán hàng qua website giúp tiếp cận nhiều đối tượng khách hàng hơn. Nhóm khách hàng muốn mua hàng trực tiếp có thể vào ngay các kênh như Marketplace, Facebook, hoặc tìm kiếm trên Google và truy cập trực tiếp vào website của bạn để thực hiện giao dịch. Còn với nhóm khách hàng muốn tìm hiểu nhiều thông tin hơn về sản phẩm, website giúp bạn dễ dàng tiếp cận và nuôi dưỡng nhóm đối tượng này thông qua nội dung hấp dẫn.

Ví dụ: Đối với người kinh doanh giày thể thao, có hai nhóm khách hàng cần tiếp cận: nhóm có nhu cầu trực tiếp (mua hàng) và nhóm có nhu cầu gián tiếp (tìm hiểu về sản phẩm). Website giúp tạo ra nội dung hướng dẫn, thu thập dữ liệu, và kích thích tương tác với cả hai nhóm khách hàng này.

Khi người dùng truy cập website, bạn có cơ hội thu thập các dữ liệu quan trọng, sử dụng chúng trong các chiến lược Remarketing như Email Marketing, Facebook Ads, Google Ads để tối ưu hóa hiệu suất kinh doanh.

Mặc dù có thể kinh doanh qua nhiều kênh khác nhau như Facebook, Zalo, Marketplace, nhưng website vẫn là trụ sở chính của thương hiệu trong chiến lược kinh doanh online.

Mô hình Marketplace không phải là một lựa chọn đơn giản và phù hợp cho tất cả mọi người. Trong khi nó mang lại nhiều ưu điểm như tiếp cận lượng lớn khách hàng và giảm chi phí quảng cáo, nhưng cũng đi kèm với những thách thức như cạnh tranh cao và mất phí hoa hồng. Do đó, quyết định kinh doanh online trên Marketplace cần phải dựa trên mục tiêu, chiến lược, và tình hình cụ thể của doanh nghiệp. Việc nắm rõ ưu và nhược điểm của Mô hình Marketplace sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược kinh doanh trực tuyến hiệu quả và bền vững. YCC hy vọng bài viết này sẽ mang đến những thông tin hữu ích cho bạn!